Vijf jaar IoTJournaal: Topman IoT Academy blikt terug en kijkt in de IoT-toekomst

Het is u niet ontgaan: IoTJournaal.nl viert een jubileum. Het is alweer vijf jaar geleden dat het kennisplatform werd opgericht. Met dagelijks nieuws en achtergronden over Internet of Things en andere innovatieve technologieën. En inmiddels is IoTJournaal uitgegroeid tot meer dan een website, het staat inmiddels ook borg voor een reeks initiatieven. Zoals de tweejaarlijkse IoT Awards, gestart in 2018. Met een mijlpaal van ruim 1200 berichten in januari 2020 achter de kiezen, blikken wij de komende tijd even terug. En vooruit. Vandaag: Jurjen Lengkeek, medeoprichter en manager IoT Academy.

Vijf jaar geleden startte IoTJournaal.nl met het eerste nieuwsbericht. Het onderwerp? De oprichting van de IoT Academy, een initiatief van RDM Makerspace en operator KPN. Het moest een onafhankelijk platform worden waar ondernemers terecht konden voor de ontwikkeling van nieuwe toepassingen. Anno 2020 is de IoT Academy nog steeds ‘alive & kicking’. Medeoprichter Jurjen Lengkeek blikt terug en kijkt vooruit.

2016: IoT was vooral flink opgeklopte belofte

Nederland was in 2016 nog niet in de ban van Internet of Things, erkent Lengkeek. “De IoT markt was destijds hard op weg naar de bovenste regionen van ‘de top of inflated expectations’ van de hype cycle van marktonderzoeker Gartner. Analisten buitelden over elkaar heen als het ging over voorspellingen van het aantal connected devices in 2020: het zou gaan om 10, 20, 50 miljard stuks. Alles ging met het internet verbonden worden: je zou van elke stoel weten waar die zich bevond in de vergaderzaal en wat de persoon die erop zat de dag ervoor had gegeten. Iedereen voelde: hier moeten we iets mee. Terwijl IoT daarmee regelmatig de voorpagina’s van kranten sierde en op de agenda van innovatie meetings kwam te staan, zeiden de managers verantwoordelijk voor de Operationele Technologie: dat is toch niets nieuws? Dat doen we al jarenlang, maar tot nu toe noemden we het altijd ‘machine to machine communications’. Het antwoord daarop was altijd: maar nu gaat het echt groot worden. Omdat we onderaan het spectrum van bandbreedte en energieverbruik nieuwe vormen van connectiviteit krijgen, zoals LoRa en NB-IoT. En omdat hardware steeds goedkoper wordt. En omdat we steeds beter onze data kunnen verwerken tot informatie. Ondanks al deze ronkende teksten waren er nog maar weinig echte oplossingen beschikbaar en was IoT vooral nog een (flink opgeklopte) belofte.”

Start IoT Academy

“Met het vroege stadium van Internet of Things in gedachten, besloot KPN destijds een afdeling IoT op te zetten. Hierin werd de bestaande M2M-business ondergebracht en ging de rest van de markt ontgonnen worden. Elke IoT oplossing heeft bij uitstek een ecosysteem van partijen nodig die allemaal hun steentje bijdragen aan de puzzel die IoT heet. Daarom besefte KPN dat ze deze nieuwe markt niet in hun eentje konden benaderen. Daarnaast moest niet alleen de vraagkant ontwikkeld worden. Ook - en misschien juist - aan de aanbodzijde moesten producten worden ontwikkeld. En dus gingen ze op zoek naar een partij waarmee ze beide kanten van de markt konden bedienen.”

“Op dat moment was mijn bedrijf, RDM Next, juist op zoek naar samenwerkingen om te innoveren rondom nieuwe (data gedreven) technologieën. Zo waren we met bijvoorbeeld het Havenbedrijf Rotterdam bezig om te kijken hoe we 3D-printen konden inzetten voor de maritieme industrie. Dat heeft uiteindelijk tot RAMLAB geleid. Via een wederzijdse kennis kwamen de business developer die bij KPN met dit idee bezig was en ik met elkaar in contact. Gezamenlijk hebben we toen het framework voor de IoT Academy uitgedacht: een stichting waar iedereen partner in kon worden en waarmee we beide kanten van de markt zouden versterken. De rest is geschiedenis.”

Bewustwording creëren

“In de eerste twee jaar van de IoT Academy hebben we zo’n 300 ontwikkelaars getraind om LoRa toe te passen in hun producten. Ook hebben we ruim 400 bedrijven over de vloer gehad voor IoT-workshops. Die jaren stonden in het teken van bewustwording creëren. Iedereen wilde weten wat Internet of Things was. Men wilde met ons nadenken over hoe dat te implementeren in de producten en processen van de eigen organisatie. We deden helemaal niets aan acquisitie: alle aanvragen voor workshops en sessies kwamen vanzelf of via partners naar ons toe. Veel van die workshops mondden uit in een Proof of Concept (PoC, red.), in de beginjaren zijn er wel zo’n 100 uitgevoerd. KPN had een sterk PoC-team zitten dat met elke klant die dat wilde aan de slag ging om te kijken of het idee ook daadwerkelijk kon worden uitgevoerd. Qua aandacht en activiteiten hadden we niets te klagen.”

Even voor uitspoelen naar de huidige tijd. Hoe is het nu met de IoT Academy gesteld? Lengkeek: “Anno 2020 is de IoT Academy nog verder geprofessionaliseerd. In het begin schoven wij de bureaus in ons kantoor aan de kant als we een workshop deden. Begin 2019 hebben wij onze nieuwe workshopruimte in het Innovation Dock op de RDM in gebruik genomen. Een prachtige lichte ruimte in de nok van de voormalige scheepswerf RDM waar je vanuit de hal, waar de IoT devices worden ontwikkeld, met de lift door het dak gaat. Dan kom je uit in de ruimte waar je met het hoofd letterlijk in de wolken na kunt denken over de toepassing van IoT in de eigen producten en processen.”

“Maar het echte grote verschil zit ‘m in de maturiteit van de projecten die we ontwikkelen met de deelnemers aan onze workshops en deepdives. Waar we in het begin met name awareness workshops en PoC’s deden, ligt het zwaartepunt van onze activiteiten nu veel meer op validatie en concept design workshops. De uitkomsten van die workshops waarbij onze partners meedenken en mee-ontwerpen, zijn veel dichter bij daadwerkelijke implementatie dan de uitkomsten van onze sessies in de eerste paar jaren. Je ziet dat de markt die beweging echt heeft gemaakt van de ‘peak of inflated expectations’ richting de ‘slope of enlightment’.”

IoT Academy en de resultaten

Vijf jaar IoT Academy heeft, hopelijk, ook de nodige resultaten opgeleverd voor de organisaties die in Rotterdam langs zijn gekomen. Toch, Jurjen? “Heel wat bedrijven en organisaties zijn in de afgelopen jaren IoT gaan toepassen. Veel van die bedrijven zijn bij ons langs geweest en er zijn heel wat ideeën ontstaan tijdens onze workshops. Maar succes kent vele vaders, en terecht. Want al die organisaties staan weer in hun eigen context met leveranciers en klanten en interne ontwikkelteams, met events en workshops van andere organisaties, met innovatiefunnels, startups en investeringen.”

“Wij hebben daar zo goed mogelijk onze bijdrage in geleverd door per organisatie en project te kijken op welke manier we konden ondersteunen en versnellen. Soms hebben we onze partners aan hen gekoppeld, soms hebben we ze doorgestuurd naar leveranciers die precies dat op de plank hadden liggen wat ze zochten. Soms hebben we de hele keten bij elkaar aan tafel gezet en soms zijn we zelf aan het ontwikkelen geslagen.”

“Een voorbeeld van een echt mooie IoT implementatie vind ik de blijven-fietsen verzekering van de ANWB. Bij het afsluiten van de verzekering ga je naar de fietsenmaker die een device op je slot plakt. Daarmee wordt het mogelijk je fiets te traceren op het moment dat je in de app aangeeft dat-ie gejat is. Daarmee kan de ANWB beloven dat je je fiets binnen 48 uur terug hebt, of je krijgt vijf jaar lang een nieuwe. Ik heb een filmpje van volwassen mensen van KPN en ANWB die bij ons op de IoT Academy met grote hamers op een fiets inslaan in een poging om het device van het slot te verwijderen. Op de achtergrond staat een grijnzende verkoper van leverancier 3M die ‘m er net op geplakt heeft. Hierin zie je dat IoT de belofte (waarde leveren door tegen lage kosten de fysieke werkelijkheid inzichtelijk te maken) van vijf jaar geleden aan het inlossen is en tegelijk dat bij de ontwikkeling van al deze technologie ook gewoon fysieke arbeid, bloed, zweet en tranen komen kijken. Zo hebben we nog meer voorbeelden: Defensie die een ‘digitale landmijn’ ontwikkelt, een bouwbedrijf dat z’n dure spullen trackt-en-tracet en PostNL die pakketsorteerders ondersteunt met IoT-technologie zodat zij sneller en zonder fouten kunnen werken.”

“Je ziet dat de meeste IoT-implementaties op dit moment gaan over foutenreductie en het aanboren van nieuwe markten. Langzaam maar zeker ga je ook zien dat ‘producten-als-een-service’, mogelijk gemaakt door IoT, het levenslicht gaan zien en zelfs dat de ‘verslimming van domme dingen’ plaats gaat vinden. Een voorbeeld zijn de verkeersborden van de HR-groep: die krijgen tegenwoordig een sensor die een seintje geeft als het bord scheef staat. Ik zag er laatst een ‘in het wild’ en ik wist toen: het is aan het gebeuren!”

Betere afstemming IoT-platformen

En nu het toekomstbeeld. Hoe ziet het er in de toekomst uit? “Dat is niet zo’n moeilijke vraag hoor. De lijnen tekenen zich duidelijk af. In de komende vijf jaar gaan we enorme toename in IoT-implementaties zien. Er komt een aantal standaard devices die voor veel toepassingen geschikt zijn en daarom enorm goedkoop kunnen worden geproduceerd. Daarnaast gaan veel producten die nu nog in de ontwikkelfase zitten, de komende jaren de markt op. Daarmee gaan we veel meer end-to-end oplossingen zien. Maar de grootste ontwikkeling die plaats gaat vinden, is dat platformen steeds beter op elkaar afgestemd worden. Data-uitwisseling wordt steeds gemakkelijker en de bestaande databronnen zoals ERP, MES en CRM systemen worden in toenemende mate bereikbaar. Zodat IoT als één van de databronnen gaat fungeren die een bedrijf gebruikt om processen en producten aan zijn klanten te leveren. En zodra dat fundament gelegd is, gaan bedrijven alleen maar meer IoT implementeren omdat het dan heel veel extra inzichten biedt. Waardoor ze uiteindelijk nog beter om kunnen gaan met hun middelen.

IoT Academy in 2025?

Hoe zit het met Jurjen Lengkeek ’s geesteskindje over pak ‘m beet een jaar of vijf? “De IoT Academy bestaat dan misschien niet eens meer. Het is ons doel om Internet of Things te stimuleren en vraag en aanbod bij elkaar te brengen. Op het moment dat aan de aanbodzijde de producten op de plank heeft liggen en bedrijven IoT implementeren alsof ze een nieuwe app downloaden, dan zit het werk van de IoT Academy erop. Maar zolang dit nog niet het geval is, zullen we die rol blijven vervullen: organisaties helpen om scherp te krijgen wat ze met IoT kunnen en hoe ze dat in hun bestaande datalandschap kunnen inpassen. En hen zo goed mogelijk te koppelen aan de juiste leveranciers.”

“Daarnaast zijn we nu de laatste hand aan het leggen aan onze IoT Educatie kit. Een combinatie van ons Marvin developerboard - een platform dat we met onze partner SoftwareAG (een softwareproducent, red.) hebben ontwikkeld -, connectiviteit van KPN en een curriculum dat we met onze partners hebben geschreven om studenten met IoT aan de slag te laten gaan. We bieden een train-de-trainer model waarbij wij de docenten trainen om ons materiaal te gebruiken in hun lessen. En zo gaat de Haagse Hogeschool in hun opleiding Bestuurskunde vanaf april een module IoT bieden. We hopen dat we over vijf jaar zo in alle studies een stukje IoT kunnen stoppen. Zodat over tien jaar bij ieder bedrijf in Nederland en iedere organisatie een generatie medewerkers rondloopt die ons niet meer nodig heeft.”